Απόφαση Αρ. 63/2007

ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΡ. 63/200
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Ταχ. Δ/νση: Λ. Κηφισίας 1-3
115 23 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ.: 210-6475600
FAX: 210-6475628
Αθήνα 7.11.2007
ΑΠ: 7603

Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΡ. 63 / 2007

Η συνεδρίαση έγινε στα γραφεία της Αρχής, την Πέμπτη 6/7/2007 ώρα 10:00, μετά από πρόσκληση του Προέδρου. Παρέστησαν οι Δ. Γουργουράκης Πρόεδρος, Λ. Κοτσαλής, Φ. Δωρής, Ν. Φραγκάκης και Α. Παπανεοφύτου τακτικά μέλη και τα αναπληρωματικά μέλη Γ. Πάντζιου και Α. Πράσσος, σε αντικατάσταση των τακτικών μελών Α. Πομπόρτση και Σ. Σαρηβαλάση, οι οποίοι αν και κλήθηκαν νομίμως, δεν παρέστησαν, λόγω κωλύματος. Η Αρχή, ενόψει του ότι υπήρχε απαρτία, συνήλθε προκειμένου να εξετάσει την υπόθεση που αναφέρεται στο ιστορικό της παρούσας.
Καθήκοντα γραμματέα εκτέλεσε η Α. Κανακάκη, μετά από εντολή του Προέδρου. Παρούσα χωρίς δικαίωμα ψήφου ήταν η Κ. Λωσταράκου, νομική ελέγκτρια, ως εισηγήτρια.
Η υπόθεση συζητήθηκε αρχικά στις 26.4.2007 όπου είχε κληθεί νομίμως και παρέστη ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ.

Η εταιρεία ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ ζητά από την Αρχή με το υπ΄αρ. 6563/6.10.2006 έγγραφό της να επιτρέψει τη διαβίβαση από τις τράπεζες προς την εταιρεία όλων των στοιχείων των χορηγήσεων τους προς ιδιώτες σχετικά με στεγαστικά δάνεια, “ανοικτά δάνεια”, πιστωτικές κάρτες και overdrafts, τα οποία είναι σήμερα σε ισχύ και είχαν εγκριθεί πριν την 28.2.2003. Τα στοιχεία αυτά θα παραμείνουν σε ξεχωριστό μη προσβάσιμο αρχείο και η εταιρεία θα τα επεξεργάζεται εξατομικευμένα κατά περίπτωση, μόνον εφόσον η τράπεζα που τα αναζητά έχει εξασφαλίσει τη ρητή συγκατάθεση του υποκειμένου για τη συγκεκριμένη επεξεργασία.
Όπως αναφέρει η εταιρεία, στο αρχείο του ΣΣΚ (“Σύστημα Συγκέντρωσης Κινδύνων”) που λειτουργεί από το 2003 με σκοπό την παροχή στις τράπεζες πληροφόρησης για την εκτίμηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών, περιλαμβάνονται δεδομένα δανείων και πιστώσεων (οφειλές ενήμερες και σε καθυστέρηση) για τα οποία οι τράπεζες που τα χορηγούν έχουν λάβει τη συγκατάθεση των υποκειμένων σύμφωνα με την με αρ. 86/2002 απόφαση της Αρχής. Ως εκ τούτου, δεν περιλαμβάνονται δεδομένα που αφορούν χορηγήσεις προγενέστερες της ανωτέρω απόφασης, για το λόγο ότι, κατά τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, δεν υπήρχε πρόβλεψη για τη λήψη ή μη της απαραίτητης συγκατάθεσης.
Ειδικά στις χορηγήσεις μεγάλης ή αόριστης διάρκειας, στεγαστικά δάνεια και πιστώσεις η πληρότητα του αρχείου για τις προ του έτους 2003 χορηγήσεις υπολείπεται σημαντικά (ενδεικτικά για τις πιστωτικές κάρτες είναι 28,5% και τα στεγαστικά δάνεια 26,1%) με συνέπεια το αρχείο να συμβάλλει μόνο μερικά στην πληροφόρηση των τραπεζών αναφορικά με το σύνολο της δανειακής επιβάρυνσης των υποψηφίων πελατών τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος έγκρισης νέου δανείου με δυσμενείς συνέπειες για τον ίδιο τον δανειολήπτη που δεν θα εξοφλήσει την οφειλή, το τραπεζικό σύστημα, αλλά και τους συνετούς και συνεπείς δανειολήπτες που επωμίζονται την αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων των τραπεζών λόγω της αύξησης του κόστους δανεισμού. Για το ζήτημα αυτό, η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ επικαλέστηκε οδηγία προς τα πιστωτικά ιδρύματα της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της ΤτΕ σχετικά την εφαρμογή ανώτατου ανεκτού ορίου της σχέσης των υπερχρεώσεων προς το τραπεζικό σύστημα των φυσικών προσώπων προς το διαθέσιμο εισόδημά τους, η οποία δεν θα ήταν εφικτή και αποτελεσματική όσο η παρεχόμενη πληροφόρηση από το ΣΣΚ είναι ελλιπής.
Όπως ισχυρίζεται η εταιρεία, η συγκατάθεση για τη διαβίβαση των εν λόγω δεδομένων από τις τράπεζες στο αρχείο που πρόκειται να δημιουργηθεί δεν μπορεί να ζητηθεί εκ των προτέρων, γιατί αυτό θα απαιτούσε την αποστολή εκατομμυρίων επιστολών από τις τράπεζες στους δανειολήπτες πελάτες τους των οποίων οι διευθύνσεις σε πολλές περιπτώσεις έχουν μεταβληθεί χωρίς να έχουν γνωστοποιηθεί κατ΄ανάγκη στις τράπεζες, αλλά και γιατί η ανταπόκριση εάν υπάρξει, θα ήταν μηδαμινή. Ούτε μπορεί να ζητηθεί συγκατάθεση εν όψει κάποιας συναλλαγής του υποκειμένου με την τράπεζα, διότι η αναζήτηση πληροφοριών για χορηγήσεις προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο από τα αρχεία των 51 τραπεζών και 4.381 καταστημάτων τους σε όλη την Ελλάδα τα οποία, στην πλειοψηφία τους, δεν έχουν πελατοκεντρικά πληροφοριακά συστήματα, είναι προφανώς αδύνατη.
Η Αρχή,
αφού έλαβε υπόψη τις απόψεις της εταιρείας όπως αυτές εκτέθηκαν κατά την ακρόαση της υπόθεσης, αλλά και στα σχετικά υπομνήματα

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Σύμφωνα με την 86/2002 απόφαση της Αρχής, η συλλογή και επεξεργασία από την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ δεδομένων φυσικών προσώπων σχετικά με δάνεια καταναλωτικής πίστης και κάρτες και συγκεκριμένα στοιχεία που αφορούν «ενήμερες οφειλές» και «οφειλές σε καθυστέρηση», δεν είναι νόμιμη χωρίς τη συγκατάθεση των υποκειμένων. Κατ΄εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης, η διαδικασία που ακολουθείται έως τώρα συνίσταται στην αποστολή από τις τράπεζες στην ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ των σχετικών δεδομένων μετά από την προηγούμενη συγκατάθεση και ενημέρωση των υποκειμένων των δεδομένων. Το υπό εξέταση αίτημα της εταιρείας έγκειται στη δυνατότητα δημιουργίας ενός αρχείου παλαιών και ενεργών χορηγήσεων χωρίς τη συγκατάθεση των υποκειμένων.
Κατά το άρθρο 5 παρ. 1 του ν.2472/97, η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων είναι επιτρεπτή εφόσον υπάρχει η συγκατάθεση του υποκειμένου, άλλως πρέπει να συντρέχει μια εκ των εξαιρέσεων της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου. Η εταιρεία επικαλείται την αναγκαιότητα της ανωτέρω επεξεργασίας για την επίτευξη των σκοπών του αρχείου, προβάλλοντας ουσιαστικά ως βάσεις νομιμότητας την αδυναμία λήψης της συγκατάθεσης και δύο από τις προϋποθέσεις της παραγράφου 2 και συγκεκριμένα αυτές των περιπτώσεων δ (η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκτέλεση έργου δημόσιου συμφέροντος ή έργου που εμπίπτει στην άσκηση δημόσιας εξουσίας και εκτελείται από δημόσια αρχή ή έχει ανατεθεί από αυτή είτε στον υπεύθυνο επεξεργασίας είτε σε τρίτο, στον οποίο γνωστοποιούνται τα δεδομένα) και ε ( η επεξεργασία είναι απολύτως αναγκαία για την ικανοποίηση του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή ο τρίτος ή οι τρίτοι στους οποίους ανακοινώνονται τα δεδομένα και υπό τον όρο ότι τούτο υπερέχει προφανώς των δικαιωμάτων και συμφερόντων των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα και δεν θίγονται οι θεμελιώδεις ελευθερίες αυτών).
Πέραν του ότι τα σχετικά στοιχεία αφορούν τρέχοντα δάνεια για τα οποία γίνεται τακτική ενημέρωση των δανειοληπτών από τις τράπεζες και επομένως είναι εφικτή ή επικοινωνία για τη λήψη της συγκατάθεσης, ειδικά για την περίπτωση ε, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η συγκεκριμένη επεξεργασία είναι απολύτως αναγκαία για την ικανοποίηση του έννομου συμφέροντος (όπως αυτό εκτέθηκε ανωτέρω) που επιδιώκει η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ και κατ΄επέκταση οι τράπεζες, καθ΄όσον, όπως έκρινε η Αρχή και στην ανωτέρω απόφασή της, η αφερεγγυότητα του υποκειμένου είναι ενδεχόμενη και όχι υπαρκτή, αφού τα δεδομένα δεν αποτελούν οφειλές βεβαιωμένες και απαιτητές, αλλά αφορούν το ύψος της επιβάρυνσης του δανειολήπτη, ο δε κίνδυνος που θέλουν να περιορίσουν δεν υπερτερεί προφανώς – ενόψει και της ομοιόμορφης συμπεριφοράς που έχουν εφαρμόσει οι τράπεζες, αλλά και του ύψους των κερδών τους, παρά τις μεγάλες επισφάλειες – του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος των υποκειμένων (υποψήφιων δανειοληπτών) στην οικονομική ελευθερία τους.
Αλλά και η εκ των υστέρων συγκατάθεση, όταν θα υπάρχει η πίεση στον υποψήφιο δανειολήπτη να πάρει το επιζητούμενο δάνειο και αν τυχόν δεν συναινέσει, δεν θα του χορηγηθεί, ουσιαστικά είναι μια συγκατάθεση που δεν καλύπτει τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 εδαφ.ια του ν.2472/97, αφού δεν είναι ελεύθερη, αλλά εξαναγκασμένη συναίνεση για συλλογή στοιχείων από ένα αρχείο που έχει ήδη δημιουργηθεί, ανεξαρτήτως της συγκατάθεσης του υποκειμένου.
Όσον αφορά την περίπτωση δ, ο σκοπός της μείωσης της υπερχρέωσης των νοικοκυριών, όπου, κατά την ΤτΕ, μπορεί να συμβάλλει το εν λόγω αρχείο, αποτελεί βεβαίως έργο δημοσίου συμφέροντος, αλλά που το ίδιο το κράτος οφείλει, μέσω των αρμοδίων οργάνων του, να επιτελέσει, έγκειται δε, πέραν των σκοπών μιας ιδιωτικής εταιρείας.

Επομένως, η μόνη προϋπόθεση για την αιτούμενη επεξεργασία είναι η προηγούμενη συγκατάθεση των υποκειμένων, όπως ορίζεται στην υπ΄αριθμ. 86/2002 απόφαση της Αρχής.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει το ανωτέρω αίτημα της εταιρείας.

Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας

Δημήτριος Γουργουράκης Αγγελική Κανακάκη